Δημοκρατία χωρίς ψευδαισθήσεις – Καθημερινή 23/08/2009

Πώς αντιμετωπίζεις τις ιδιοτελείς επιδιώξεις και το οργανωμένο ψέμα σε μια δημοκρατική κοινωνία; Η περιπέτεια της μεταρρύθμισης του συστήματος υγείας στις ΗΠΑ αποκαλύπτει πολλά, όχι μόνο για την Αμερική αλλά για την ίδια τη λειτουργία της Δημοκρατίας. Η Αμερική κουβαλάει ένα χρόνιο άγος, το οποίο αρκετοί ηγέτες της επιχείρησαν ανεπιτυχώς στο παρελθόν να αντιμετωπίσουν. Στη χώρα της αφθονίας, της καινοτομίας και της παγκόσμιας τεχνολογικής υπεροχής, το ένα έκτο περίπου του πληθυσμού δεν έχει υγειονομική ασφάλιση.

Η Αμερική παρέχει εγγυημένη καθολική, κρατική, υγειονομική περίθαλψη μόνο για τους φτωχούς (Medicaid) και τους ηλικιωμένους (Medicare). Οσοι δεν εμπίπτουν στις κατηγορίες αυτές πρέπει οι ίδιοι να αγοράσουν ή να διαπραγματευτούν με τον εργοδότη την υγειονομική τους ασφάλιση. Αποτέλεσμα είναι 46 εκατομμύρια Αμερικανοί (όχι φτωχοί αρκετά ώστε να καλύπτονται από την κρατική πρόνοια, ούτε και αρκετά εύποροι ώστε να έχουν ιδιωτική) να μένουν ανασφάλιστοι. Το μεγαλύτερο ποσοστό προσωπικών πτωχεύσεων στις ΗΠΑ προέρχονται από δαπάνες υγείας. Στον τομέα της καθολικής υγειονομικής περίθαλψης, η Αμερική αποτελεί μια θλιβερή εξαίρεση στον ανεπτυγμένο κόσμο.

Η διαιώνιση του status quo οφείλεται στα πανίσχυρα λόμπι των ιατρικών, φαρμακευτικών και ασφαλιστικών εταιρειών, που επενδύουν μεγάλα κεφάλαια πολιτικής επιρροής για να αποτρέψουν την είσοδο του κράτους και τη δημιουργία εθνικού συστήματος υγείας. Λίγο μετά την εκλογή του, ο πρόεδρος Ομπάμα κατέστησε κορυφαία προτεραιότητα τη θεσμοθέτηση καθολικής υγειονομικής ασφάλισης. Αμέσως συσπειρώθηκε εναντίον του το επιχειρηματικό λόμπι της υγείας και η ρεπουμπλικανική δεξιά, την οποία το πρώτο χρηματοδοτεί αφειδώς. Από δίπλα και ορισμένα Δημοκρατικά μέλη του Κογκρέσου, κάποια από τα οποία επίσης εξαρτώνται από το πολιτικό χρήμα του ιατροφαρμακευτικού και ασφαλιστικού λόμπι. Η πολιτική αντιπαράθεση έλαβε πρωτοφανή έκταση και οξύτητα όλο το καλοκαίρι. Τα κανάλια βομβαρδίζουν με πολιτικά μηνύματα, χρηματοδοτούμενα από τα δύο αντίπαλα στρατόπεδα. Ακραίοι έφτασαν στο σημείο να διαλύσουν συγκεντρώσεις και να απειλήσουν Δημοκρατικούς βουλευτές. Ομως αυτό που για μια ακόμη φορά κυριάρχησε στην αντιπαράθεση ήταν τα χυδαία και εξωφρενικά ψεύδη που επιστράτευσε η υπερσυντηρητική δεξιά, προκειμένου να μπλοκάρει τη μεταρρύθμιση. Αστέρι της αμαθούς θρησκόληπτης δεξιάς, η Σάρα Πέιλιν μίλησε για «εκτελεστικά αποσπάσματα Ομπάμα», όπου κρατικοί γραφειοκράτες θα αποφασίζουν τάχα για τη θανάτωση ή όχι των γερόντων και των ανίατα ασθενών! Το σχέδιο Ομπάμα κατασυκοφαντήθηκε ως σχέδιο «σοβιετοποίησης»(!) της υγείας, όπως ακριβώς και η μεταρρυθμιστική απόπειρα Κλίντον του 1992, που τότε είχε οδηγηθεί σε αποτυχία.

Η παράδοση του εξωφρενικού ψεύδους είναι μακρά στη Δημοκρατία. Στην προεκλογική εκστρατεία το 1800 του Τόμας Τζέφερσον, μέγιστου προέδρου των ΗΠΑ, η αντιπολιτευόμενη εφημερίδα Connecticut Courant προειδοποιούσε ότι σε περίπτωση εκλογής Τζέφερσον «η δολοφονία, η ληστεία, ο βιασμός, η μοιχεία και η αιμομιξία, όλα θα διδάσκονται και θα ασκούνται δημόσια»! «Το μυστικό ενός δημαγωγού», έλεγε ο Καρλ Κράους, «είναι να κατεβάσει τον εαυτό του στο επίπεδο της ανοησίας του κοινού του, ώστε οι ψηφοφόροι να πιστέψουν ότι είναι τόσο έξυπνοι όσο αυτός».

Πώς καταπολεμάς την αθλιότητα και το ιταμό ψεύδος στη Δημοκρατία; Με ακόμα περισσότερη δημοκρατία, είναι η απάντηση. «Ενημερώνω τους αντιπάλους μου ότι αν εξακολουθήσουν να λένε ψέματα για μένα θα επιμείνω να λέω την αλήθεια γι’ αυτούς», έλεγε ο Δημοκρατικός Αντλαϊ Στίβενσον, ένας από τους ευφυέστερους και στοχαστικότερους πολιτικούς που διεκδίκησαν (ανεπιτυχώς…) την αμερικανική προεδρία.

Ετσι ο Ομπάμα πήρε το σχέδιό του από τις κλειστές αίθουσες της Ουάσιγκτον και τις μυστικές διαβουλεύσεις με λόμπι και βουλευτές, και το κατέβασε απευθείας στον λαό. Μέσα σε μια μόλις βδομάδα, 60.000 εθελοντές υποστηρικτές του Ομπάμα επισκέφθηκαν τους εθνικούς αντιπροσώπους και γερουσιαστές της Πολιτείας τους για να τους πείσουν να υποστηρίξουν τη μεταρρύθμιση. Από τον Ιούνιο ώς τον Αύγουστο, οι υποστηρικτές του σχεδίου Ομπάμα οργάνωσαν 12.000 τοπικές εκδηλώσεις (συνεντεύξεις Τύπου, ανοιχτές συζητήσεις, λαϊκές συνελεύσεις), σε όλες τις αμερικανικές Πολιτείες, και έκαναν εκατοντάδες χιλιάδες τηλεφωνήματα σε μέλη του Κογκρέσου.

Η Δημοκρατία είναι πολίτευμα εγγυήσεων για τα δικαιώματα, αλλά υψηλής διακινδύνευσης ως προς τα αποτελέσματα ενάσκησης των δικαιωμάτων αυτών. Είναι εγγενώς ατελής. Καθορίζει το πλαίσιο των κανόνων του παιχνιδιού, αφήνει όμως τους παίκτες ελεύθερους να επιλέξουν πώς θα επικρατήσουν. Στη στρατηγική της διαπλοκής, του πολιτικού ψεύδους και της ιδιοτέλειας των ισχυρών και οργανωμένων ολίγων, υπάρχει πάντοτε η αντίσταση της αλήθειας, η εγρήγορση των πολλών και η υπεράσπιση του δημόσιου συμφέροντος. Δεν κερδίζει πάντοτε. Αλλά είναι το μόνο όπλο που διαθέτουμε.

* Ο κ. Γ. Παγουλάτος είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_23/08/2009_326609

You May Also Like