Ο Μάης της βίας – Καθημερινή 18/05/2008

Οι αριστεριστές φοιτητές και φοιτήτριες που εισέβαλαν στη Γενική Συνέλευση είχαν έξυπνα και αποφασισμένα βλέμματα. Και έναν άρρητο κώδικα επικοινωνίας, που παρέπεμπε στις αμέτρητες ώρες ζυμώσεων, διαδηλώσεων, καταλήψεων. Είχαν και χιούμορ, έδειχναν να το διασκεδάζουν, με ένα συμπαθητικό μείγμα ελαφρότητας και ναρκισσισμού, ότι φτιάχνουν τον δικό τους Μάη ’68.

Ηταν το είδος των φοιτητών που θες να έχεις στο μάθημά σου – τι κρίμα που προτιμάνε τα καφενεία. Ομως μετά άρχισε η τσιτατολογία: «η εντατικοποίηση», «ο αυταρχισμός», η «πάλη ενάντια…». Η ρηχότητα των συλλογισμών, η περιφρόνηση των νόμων της λογικής («θέλουμε αναβάθμιση των σπουδών γι’ αυτό είμαστε ενάντιοι στην εντατικοποίηση»). Οι φραστικές ακρότητες. Και στο τέλος μια απειλητικότητα. Η γοητεία της πρώτης εντύπωσης εξανεμίστηκε.

Χάρη στην κληρονομιά του ’68, οι φοιτητές κατέκτησαν το δικαίωμα σε πολλά από κείνα που καθιστούν τη νεότητα μοναδική και τη ζωή ομορφότερη: ελευθερία έκφρασης, αμφισβήτηση, αντικομφορμισμός, σεξουαλική επανάσταση, ροκ, αυτοπραγμάτωση. Το πανεπιστήμιο (με μια χρονική υστέρηση στην Ελλάδα) κατέκτησε την κουλτούρα της αυτοδιοίκησης με ευρύ συμμετοχικό διάλογο, και όχι επιβολή αυταρχικών λύσεων.

Ομως το πνεύμα του ’68 δεν ήταν μόνο λουλούδια. Εφερε μαζί τα ιδεολογικά σκουπίδια του επαναστατισμού, τη θεοποίηση της σύγκρουσης, την ηδονή της καταστροφής, την περιφρόνηση της σταδιακής προόδου και των «αστικών» ελευθεριών, την έρπουσα σαγήνη της αριστερίστικης βίας. Μια γιακωβίνικη αντίληψη ότι «η αληθινή αλλαγή μπορεί να έρθει μόνο ως αποτέλεσμα μιας καθαρής ρήξης – τίποτα λιγότερο. Επιτρεπτικότητα προς κάθε είδους ακρότητα» (Tony Judt, Past Imperfect: French Intellectuals 1944-1956, σελ. 254-5).

Τα τελευταία χρόνια, το ελληνικό πανεπιστήμιο ζει στον αστερισμό της ιδεολογικοποιημένης βίας. Για να μην αλλάξει τίποτα. Δεκάδες συνεδριάσεις πανεπιστημιακών οργάνων διαλύονται βίαια όποτε θέσουν στην ατζέντα ζητήματα του «απαγορευμένου καταλόγου»: εσωτερικός κανονισμός, τετραετής προγραμματισμός, αξιολόγηση, πιστωτικές μονάδες, προαπαιτούμενα μαθήματα. Τις αυτονόητες δηλαδή προϋποθέσεις οποιουδήποτε κανονικού πανεπιστημίου στον ανεπτυγμένο κόσμο, που εδώ το μπλοκ της «ανυπακοής» έχει αποφασίσει να εμποδίσει. Σειρά έχει η άμεση καθολική ψηφοφορία των φοιτητών. Στο Βιολογικό της Κρήτης και στο Πάντειο, φοιτητές κατέστρεψαν κάλπες και προπηλάκισαν καθηγητές. Θα αντιμετωπίσει ενωμένη η πανεπιστημιακή κοινότητα τους ενδεχόμενους τραμπουκισμούς;

Πολλοί φοιτητές μπαίνουν ευαίσθητοι και εξεγερμένοι. Το πανεπιστήμιο οφείλει να κατανοεί, να συζητά, να αγκαλιάζει. Αν απλώς τιμωρεί τότε αποτυγχάνει στον κοινωνικό του ρόλο. Ομως κατανόηση της βίας δεν σημαίνει αποδοχή της. Απουσία αντίδρασης και αποδοκιμασίας στη βία συνιστά παραίτηση από την ηθική κρίση και ένα πανεπιστήμιο αξιακά ασπόνδυλο. Είναι κρίμα που η πλειοψηφία της ΠΟΣΔΕΠ, στις ποικίλες «επιθέσεις» που ανακαλύπτει και «καταδίκες» που απονέμει, δεν βρήκε ΜΙΑ λέξη για να αποδοκιμάσει τη βία στα πανεπιστήμια.

Ομηρος στην πολιτική της μετωπικής σύγκρουσης είναι το δημόσιο πανεπιστήμιο. Είναι γνωστή η αριστερίστικη «φιλοσοφία του χειρότερου» (philosophie du pire): τα πράγματα δεν θα φτιάξουν ποτέ αν δεν γίνουν πρώτα πολύ χειρότερα. Φασαρία, αναταραχή, ωραία κατάσταση! Πώς να απαντήσεις στον εξτρεμισμό με επιχειρήματα εκπαιδευτικής αναβάθμισης; Είναι σαν να προσπαθείς να πείσεις κάποιον που ανατινάζει το σπίτι σου να σεβαστεί το ωράριο κοινής ησυχίας!

Για όσους θέλουμε τα πανεπιστήμια εστία κριτικού αναστοχασμού, τις διαδικασίες ζωντανές και συμμετοχικές, τους φοιτητές να αμφισβητούν αρκεί να σέβονται, ο βίαιος επαναστατισμός είναι πολλαπλά επικίνδυνος. Δεν απειλεί μόνο δικαιώματα, αξιοπρέπεια και δημόσια περιουσία. Εισάγει μια επικίνδυνα αντιδημοκρατική λογική: ότι τα εκλεγμένα όργανα διοίκησης είναι εντάξει όσο συμφωνούμε με τις αποφάσεις τους. Οταν αυτές δεν μας αρέσουν, τότε διαλύουμε τα όργανα. Δικαιώνει όσους επιδιώκουν ένα πανεπιστήμιο απολίτικο, αφυδατωμένο, διεκπεραιωτικό.

Δικαιώνει τέλος όσους βρέθηκαν να σπουδάζουν στην Εσπερία, σε θεσμικά περιβάλλοντα ευθύνης και σοβαρότητας. Σε πανεπιστήμια που ετοιμάζουν τους φοιτητές τους να διαχειριστούν (και να μεταρρυθμίσουν!) τον καπιταλισμό αντί να του πετάν πέτρες, που εκμεταλλεύονται τον ευρωπαϊκό χώρο εκπαίδευσης αντί να επιτίθενται στους ανεμόμυλους της «Μπολόνιας», που συμπράττουν με τις επιχειρήσεις βελτιώνοντας τις προοπτικές των αποφοίτων τους αντί να διαλύουν τις «μέρες καριέρας».

Που ξεχωρίζουν τη διαμαρτυρία από την ανομία, την παρρησία από την ιταμότητα, τη συλλογική δράση από την τυραννία των οργανωμένων ομάδων. Που δίνουν προσόντα στους φοιτητές τους, πασχίζουν για εκπαιδευτική αριστεία, αναπτύσσουν διεθνείς συνεργασίες και αναθεωρούν προγράμματα σπουδών, όσο εμείς παλεύουμε στη λάσπη με τις δυνάμεις του επαναστατικού αναχρονισμού.

Από όλες τις επιπτώσεις, αυτή η απομόνωση πονάει περισσότερο.

* Ο κ. Γ. Παγουλάτος είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, ([email protected])

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_1_18/05/2008_270376

You May Also Like