Η Ελλάδα πνίγεται από ένα βουνό χρέους, που διογκώνεται με την ύφεση. Καλπάζοντας προς 190% του ΑΕΠ το 2013, το δημόσιο χρέος με βεβαιότητα απαιτεί αναδιάρθρωση, δηλαδή ελάφρυνση. Το μεγάλο ερώτημα είναι: πώς, και με ποιους όρους;
Πρώτον, η αναδιάρθρωση δεν είναι μονομερής απόφαση του οφειλέτη. Η οργανωμένη και συμφωνημένη αναδιάρθρωση απέχει από τη μονομερή χρεοκοπία όσο η δωρεά από τη ληστεία. Η πρώτη προκύπτει από την αντικειμενική αναγνώριση αδυναμίας εξυπηρέτησης του χρέους. Η δεύτερη συνιστά καταδολίευση του δανειστή, και καθιστά τον οφειλέτη απόβλητο παρία. Είναι σημαντική αυτή η διάκριση, όσο διάφορες τυχοδιωκτικές φωνές της αντιπολίτευσης υποδεικνύουν στη χώρα να διαρρήξει τις σχέσεις της με τον έξω κόσμο, να δηλώσει ότι «δεν πληρώνει».
Δεύτερον, η αναδιάρθρωση υπάγεται σε διεθνές πλαίσιο κανόνων λειτουργίας των αγορών. Δεν θα μπορούσε, για παράδειγμα, η κυβέρνηση να μην αποπληρώσει ιδιώτες ομολογιούχους, χωρίς να αντιμετωπίσει δαπανηρές αγωγές αποζημιώσεων. Τις υποθέσεις αυτές θα έχανε στα διεθνή δικαστήρια, όπως τις έχασε η Αργεντινή πριν από λίγες εβδομάδες.
Τρίτον, η αναδιάρθρωση θα αφορά τον «επίσημο» τομέα, αλλά δεν πρέπει να δηλητηριάσει τις σχέσεις της Ελλάδας με τους εταίρους. Οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης ζήτησαν από τα Κοινοβούλιά τους να εγκρίνουν τα δάνεια στην Ελλάδα υποσχόμενες ότι πρόκειται για δάνεια και όχι δωρεά. Θα μπορέσουν ίσως (με δυσκολία) να τα πείσουν να μειώσουν τα επιτόκια προς το μηδέν, και να επεκτείνουν τον ορίζοντα αποπληρωμής στο μακρινό μέλλον. Δεν θα μπορούσαν όμως να τους ανακοινώσουν ότι δανείζοντας τους Ελληνες έχασαν τα λεφτά τους. Και δεν θα το θέλαμε.
Τέταρτον, η ελάφρυνση χρέους έρχεται με προϋποθέσεις. Πρέπει να διασφαλίζεται ότι η χώρα δεν παράγει πια πρωτογενές έλλειμμα, είναι σε θέση αναπτυξιακής εκκίνησης, και δεν θα φορτώσει ξανά νέο χρέος ή βαθιά ύφεση που θα πολλαπλασιάσει το υπάρχον. Γι’ αυτό η δραστική προσαρμογή της ελληνικής οικονομίας επιταχύνει τις εξελίξεις.
Πέμπτον, οι εξελίξεις υπάγονται στη θεσμική τάξη της Ε.Ε. και ακολουθούν τους πολιτικούς ρυθμούς της. Η Ευρωζώνη αντιδρά στα μεγάλα προβλήματα με σταδιακές προσαρμογές κι όχι άλματα. Στο τέλος, η σωρευτική μετατόπιση μπορεί να είναι τεράστια. Αλλά μην περιμένουμε γενναία απομείωση χρέους σύντομα, και πάντως όχι πριν από τις γερμανικές εκλογές το φθινόπωρο 2013.
Θα μπορούσαν οι εταίροι μας να αποφύγουν το πικρό ποτήρι μιας εκτεταμένης ελάφρυνσης του ελληνικού δημόσιου χρέους; Ας θυμηθούμε πώς μειώνεται ένα χρέος:
• Ανάπτυξη. Αν εμείς κάνουμε τις διαρθρωτικές αλλαγές και οι εταίροι βοηθήσουν με γενναίες επενδύσεις, τότε η ταχύτερη και διατηρήσιμη ανάκαμψη θα μειώσει το χρέος.
• Πληθωρισμός. Εδώ δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα – αντιθέτως, χρειάζεται ο χαμηλότερος δυνατός εγχώριος πληθωρισμός για να ανακτήσουμε ανταγωνιστικότητα. Βέβαια, ένας σχετικά υψηλότερος πληθωρισμός σε επίπεδο συνολικά Ευρωζώνης θα βοηθούσε τις οικονομίες του Νότου – όμως αυτό είναι προνόμιο της ΕΚΤ.
• Πρωτογενή δημοσιονομικά πλεονάσματα. Οι υφεσιακές μειώσεις δαπανών και αυξήσεις φόρων έχουν εξαντλήσει τα όριά τους. Διεύρυνση της φορολογικής βάσης με σύλληψη της φοροδιαφυγής είναι η λύση. Ας αντλήσουμε από τους εταίρους τεχνική βοήθεια για ισχυρή φορολογική διοίκηση, να μαζέψουμε τον αδήλωτο πλούτο που αναπαύεται σε εγχώρια και ξένα καταφύγια. Επενδύστε στην Ελλάδα και το «κούρεμα» μπορεί να μη χρειαστεί!
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_2_18/11/2012_502181