Τρία συμπεράσματα μπορούν να εξαχθούν από την επικράτηση της κεντροδεξιάς στις τελευταίες ευρωεκλογές. Το πρώτο είναι μάλλον σωστό. Το δεύτερο είναι μάλλον λάθος. Το τρίτο είναι σχεδόν σίγουρα λάθος. Το πρώτο, μάλλον ορθό συμπέρασμα, είναι ότι οι Ευρωπαίοι χρησιμοποίησαν τις ευρωεκλογές για να επιδοκιμάσουν ή να αποδοκιμάσουν τις κυβερνήσεις τους. Καθοριστικό κριτήριο ήταν κυρίως η αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης.
Οπου οι εκλογείς θεώρησαν την αντιμετώπιση της κρίσης επαρκή, ενίσχυσαν το κυβερνών κόμμα (Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Πολωνία κ.λπ.). Οπου θεώρησαν ότι υπολείπεται (στην Ισπανία της καλπάζουσας ανεργίας), το καταψήφισαν. Σε δύο τουλάχιστον περιπτώσεις, η καταψήφιση της κυβέρνησης έλαβε χαρακτήρα γενικευμένης αποδοκιμασίας: στη Βρετανία και στην Ελλάδα. Στη Βρετανία, παρά τον επιδέξιο χειρισμό της κρίσης, ο Μπράουν χρεώνεται τις πολιτικές που τη δημιούργησαν. Οι Βρετανοί τον βαρέθηκαν.
Το δεύτερο, μάλλον λάθος συμπέρασμα, είναι η γενίκευση ότι η συγκυρία τάχα ευνοεί την κεντροδεξιά έναντι της κεντροαριστεράς. Το οικονομικό μείγμα που οι ευρωπαϊκές κοινωνίες δείχνουν σήμερα να εμπιστεύονται δεν είναι πιο συμβατό με την κεντροδεξιά από ό,τι είναι με την κεντροαριστερά. Εχει σαφή κεϊνσιανά και «σοσιαλδημοκρατικά» χαρακτηριστικά – στο πλαίσιο της ΟΝΕ και του Συμφώνου Σταθερότητας. Η νίκη της κεντροδεξιάς σε Γαλλία, Γερμανία και Ιταλία είναι μια ψήφος εμπιστοσύνης στο γαλλο-γερμανικό μοντέλο της ρυθμιζόμενης, «κοινωνικής» οικονομίας της αγοράς και του κοινωνικού κράτους. Βοήθησε καθοριστικά κι η εικόνα μιας διαιρεμένης και σπαρασσόμενης σοσιαλιστικής αντιπολίτευσης. Δηλαδή η οικονομική κρίση ενίσχυσε την εκάστοτε κυβέρνηση, αρκεί αυτή να αντέδρασε με στοιχειώδη αποτελεσματικότητα. Στη μέση της καταιγίδας δεν αλλάζεις καπετάνιο. Ιδίως αν πρόκειται για τη στιβαρή ηγεσία της Μέρκελ ή ακόμα και του Σαρκοζί.
Το τρίτο, και σχεδόν σίγουρα λάθος συμπέρασμα, είναι ότι η κεντροαριστερά έχασε επειδή δεν είναι αρκετά αριστερή. Αυτό θα είχε βάση αν τις απώλειες των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων είχε καρπωθεί η Αριστερά. Ομως αυτό δεν συνέβη. Αντίθετα, κερδισμένοι βγήκαν πράσινοι, ακροδεξιοί και ευρωσκεπτικιστές. Η ψήφος διαμαρτυρίας ήταν εν πολλοίς ψήφος ανασφάλειας: ξενοφοβική και αντιμεταναστευτική.
* Ο κ. Γ. Παγουλάτος είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_world_2_10/06/2009_318042