Τα οδυνηρά μέτρα ήταν αναμενόμενα και σε μεγάλο βαθμό αναπόφευκτα. Σόκαραν αλλά δεν εξέπληξαν. Συνδυάζουν καταφανείς αδικίες με μια αγωνιώδη προσπάθεια κοινωνικής δικαιοσύνης. Η αδικία είναι ότι προφανώς δεν ευθύνεται το σύνολο των εργαζομένων του δημόσιου τομέα για την κρίση. Μέσα στους πολλούς που θα δουν το εισόδημά τους να συρρικνώνεται περιλαμβάνονται υπάλληλοι αφοσιωμένοι και ικανοί, δάσκαλοι που αφιερώνουν απλήρωτες υπερωρίες στους μαθητές, καθηγητές με επιστημονικές διακρίσεις, νοσηλευτές που αφιερώνονται στον ασθενή. Ολοι αυτοί νιώθουν την αναξιοπρέπεια της Πολιτείας στο πετσί τους. Είναι παράπλευρες απώλειες ενός διαχρονικού κράτους άπληστων συνδικαλιστών και φαύλων πολιτικών, που υπέθαλψαν την αναξιοκρατία και δημιούργησαν το τέρας του δημόσιου τομέα.
Είναι δίκαιο ότι η κυβέρνηση ελαφρύνει συγκριτικά το βάρος για τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα. Οι τελευταίοι υφίστανται έντονη εργασιακή ανασφάλεια, με χαμηλές αποδοχές πού αυξήθηκαν βραδύτερα σε σχέση με το Δημόσιο. Ο ιδιωτικός τομέας ούτως ή άλλως θα κουβαλήσει την υπερτριετή ύφεση, στον μακρύ χειμώνα που θα ακολουθήσει. Η πικρία και η οργή της κοινωνικής πλειονότητας θα εκτονωθεί μόνο με μια πραγματική διεύρυνση φορολογικών βαρών προς τις ομάδες εκείνες που τόσα χρόνια διέφευγαν. Η κυβέρνηση οφείλει πόλεμο προς όλους όσοι κατασπατάλησαν ή ιδιοποιήθηκαν τον δημόσιο πλούτο, αλλιώς η συλλογική οργή κινδυνεύει να οδηγήσει σε κοινωνική έκρηξη.
Πάντως, επιτέλους, μπαίνουν μπροστά αυτονόητες αλλαγές, που το πολιτικό μας σύστημα δεν τόλμησε: εξυγίανση του ασφαλιστικού, εξίσωση ανδρών – γυναικών, επιμήκυνση του χρόνου εργασίας, για να έχουν συντάξεις οι επόμενες γενιές. Καταργούνται κραυγαλέοι αναχρονισμοί που δεν υποψιαζόμασταν, όπως οι περίφημες κληρονομικές συντάξεις των ανύπανδρων θυγατέρων! Καταργούνται δεκάδες δαπανηροί οργανισμοί, εξυγιαίνεται κάπως η Τοπική Αυτοδιοίκηση, νοσοκομεία και το εθνικό σύστημα δημόσιων δαπανών. Δεν μπορέσαμε ποτέ να τα κάνουμε, έρχονται οι ξένοι να μας τα επιβάλουν.
Η επόμενη μέρα αφήνει μια πικρή γεύση ήττας. Δύο – τρία χρόνια αργότερα, μπορεί η οδυνηρή εθνική αποτυχία να μετουσιωθεί σε δημιουργική δύναμη. Μέχρι τότε θα δοκιμαστούν οι αντοχές της κοινωνίας. Δοκιμάζεται όμως ήδη η ωριμότητα του πολιτικού μας συστήματος. Στην κοντινή Πορτογαλία, η κεντροδεξιά αντιπολίτευση, με έναν νέο ηγέτη, βρήκε το θάρρος να στηρίξει το κυβερνητικό πρόγραμμα προσαρμογής. Και η Πορτογαλία βρίσκεται σε απείρως καλύτερη οικονομική κατάσταση. Θα το δούμε κι εδώ; Ελπίζω πως ναι, φοβάμαι πως όχι.
* Αναπληρωτής καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_1_04/05/2010_399713