Είχε ανάψει η συζήτηση με τον Γερμανό συνάδελφο και ειλικρινή φίλο της Ελλάδας.
– Γιατί να σας εμπιστευτούμε; Οι κυβερνήσεις σας έχουν παράδοση αναξιοπιστίας. Πόσες φορές ανακοίνωσαν στόχους που δεν τήρησαν, μέτρα που δεν έλαβαν;
Εχετε ρεκόρ παραβιάσεων του Συμφώνου Σταθερότητας. Ακόμα και παραποιημένα στοιχεία έστελνε η προηγούμενη κυβέρνησή σας στις Βρυξέλλες!
– Τώρα είναι διαφορετικά. Ποτέ τις τελευταίες δεκαετίες η Ελλάδα δεν βρέθηκε τόσο κοντά στην πτώχευση. Ποτέ η κρίση δεν έλαβε τέτοιες δραματικές διαστάσεις. Για πρώτη φορά κυβέρνηση μειώνει μισθούς στον δημόσιο τομέα. Ποτέ οικονομικό σοκ δεν οδήγησε σε τέτοια χιονοστιβάδα μέτρων (θεσμικά, διαρθρωτικά, εισοδηματικά και φορολογικά). Η Ελλάδα δείχνει έμπρακτα, ώς τώρα τουλάχιστον, ότι αυτή τη φορά εννοεί την προσαρμογή.
– Εντάξει, Παπανδρέου και Παπακωνσταντίνου φαίνονται σοβαροί. Αλλά μπορείτε να τα καταφέρετε; Η δημόσια διοίκησή σας έχει τα χάλια της. Νοσοκομεία και δήμοι δεν έχουν ισολογισμούς…
– Αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα. Το κράτος μας δεν υπολείπεται απλώς σε ικανότητες και ακεραιότητα. Αδυνατεί να λειτουργήσει ως βραχίονας της εκτελεστικής εξουσίας. Είναι εμπόδιο στις μεταρρυθμίσεις και στην κυβερνητική πολιτική. Δεν θα είναι εύκολη η εφαρμογή του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης.
– Τα συνδικάτα είναι στους δρόμους. Η αντιπολίτευση στα κεραμίδια…
– Δημοκρατία έχουμε. Το ίδιο κι εσείς αν δεν απατώμαι.
– Ναι, και δημοκρατία σημαίνει ευθύνη του λαού για τις κυβερνήσεις του. Επειτα από τόσα χρόνια κυβερνητικής ανευθυνότητας, αν σας ξελασπώσει η Ευρώπη δεν θα είναι σαν να επιβραβεύει την ανεύθυνη συμπεριφορά;
– Είναι πειστικό το ηθικό επιχείρημα. Στηρίζεται στη δικαιοσύνη ως τήρηση των κανόνων. Ομως η πραγματικότητα είναι επιτακτική. Αν η Ελλάδα δεν καταφέρει να αναχρηματοδοτήσει το χρέος της, αν η Ευρώπη δεν υψώσει ανάχωμα προστασίας, τότε η κρίση θα απλωθεί σαν ντόμινο στην υπόλοιπη Ευρωζώνη. Να σου πω και κάτι άλλο. Οταν το σπίτι σου έχει πάρει φωτιά δεν ανοίγεις συζήτηση για την ποιότητα της πυρασφάλειας. Τρέχεις να σβήσεις τη φωτιά. Μετά έχεις όλο τον χρόνο να εξετάσεις τι πήγε στραβά, να αποδώσεις ευθύνες, να διορθώσεις αδυναμίες.
– Με έπεισες. Ομως σκέψου τη δική μας πλευρά. Η επανένωση της Γερμανίας μάς οδήγησε σε μεγάλη ανεργία, ύφεση και ελλείμματα. «Αρρωστο της Ευρώπης» μας ανέβαζαν, «τελειωμένους» μας κατέβαζαν. Μαζέψαμε τις δυνάμεις μας και βγήκαμε από την κρίση. Τα συνδικάτα μας πάγωσαν τους μισθούς για να σώσουν θέσεις εργασίας, μεταρρυθμίσαμε το κράτος πρόνοιας για να μειώσουμε την ανεργία, ανεβάσαμε την ηλικία συνταξιοδότησης στα 67 για να σώσουμε το ασφαλιστικό. Και τα καταφέραμε. Πώς ύστερα από τόσες θυσίες ο Γερμανός φορολογούμενος να πληρώσει για να διασώσει την Ελλάδα;
– Δεν είπα ότι είναι εύκολο. Καταλαβαίνω το αίσθημα δικαιοσύνης. Να σου θυμίσω ότι το κύριο βάρος προσαρμογής της Ελλάδας το φέρουμε (δικαίως) εμείς οι Ελληνες. Να σου θυμίσω επίσης ότι η ευημερία σας είναι στενά συναρτημένη με την ευημερία της Ευρωζώνης. Να σου θυμίσω τέλος ότι μια νομισματική ένωση για να επιβιώσει (ιδίως εφόσον στερείται οικονομικής ένωσης) χρειάζεται την ισχυρότερη οικονομία να λειτουργεί σαν ηγεμόνας, εξασφαλίζοντας τη σταθερότητα του συστήματος. Αυτή είναι η αυξημένη ευρωπαϊκή ευθύνη μιας ισχυρής Γερμανίας.
– Μήπως τελικά σας συμφέρει να χρεοκοπήσετε;
– Κατηγορηματικά όχι. Το χρέος μας είναι εφιαλτικό. Ομως η μόνη επιλογή που έχουμε είναι να παλέψουμε με το τέρας. Αγωνιστήκαμε να μπούμε στο ευρώ. Η δραχμή μας παράδερνε από υποτίμηση σε διολίσθηση. Επί δύο δεκαετίες μετά το 1974 είχαμε πληθωρισμό διψήφιο, που κατέτρωγε τα εισοδήματα, παγιδεύοντάς μας στη στασιμότητα. Για πρώτη φορά επί 10 χρόνια, παρά τα προβλήματα, η Ελλάδα απήλαυσε χαμηλό πληθωρισμό, φθηνό δανεισμό, σταθερότητα με ένα ισχυρό παγκόσμιο νόμισμα. Πιστεύεις ότι θα τα τινάξουμε όλα αυτά στον αέρα; Μια χρεοκοπία θα επέφερε φυγή κεφαλαίων, τραπεζική κρίση, εκτόξευση κόστους δανεισμού, πολυετή ύφεση, νέο φαύλο κύκλο οικονομικής αστάθειας.
– Μάλλον έχεις δίκιο…
– Να σου πω και κάτι άλλο; Το ’90 η Ελλάδα κινδύνευσε να ξεπέσει στη δεύτερη ταχύτητα, στο πίσω κάθισμα της Ευρώπης. Η ένταξή μας στο ευρώ κατοχύρωσε τη θέση μας στο ισχυρό κλαμπ, γύρω από το τραπέζι των αποφάσεων. Είναι πολλαπλά σημαντικό αυτό για τη χώρα μας, που όπως ξέρεις δεν βρίσκεται στην καλύτερη γειτονιά. Χάρη στο ευρώ, η Ελλάδα έχει κύρος περιφερειακό, οι τράπεζές μας είναι παράγοντες στα Βαλκάνια. Νομίζεις ότι θα δεχόμασταν να χαθούν όλα αυτά, να γίνουμε μια λατινοαμερικάνικη χρεοκοπημένη χώρα β΄ κατηγορίας στην Ευρώπη; Οχι βέβαια. Ξέρεις, στην Ελλάδα παίρνουμε σοβαρά την εθνική μας κυριαρχία και η παρουσία μας στον πυρήνα της Ευρώπης είναι η ισχυρότερη ασφάλεια. Μας περιμένει μακρύς ανήφορος, αλλά θα το παλέψουμε μέχρι τέλους και θα το γυρίσουμε.
– Καλή τύχη. Θα την χρειαστείτε…
* Ο κ. Γ. Παγουλάτος διδάσκει στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Κολέγιο της Ευρώπης.
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_2_03/04/2010_396467