Η Ευρώπη δεν πρέπει να χάσει την ψυχή της – FREE SUNDAY 21/11/2015

Συνέντευξη στην Αγγελική Σπανού

Ζούμε μια φοβερή σύγκρουση πολιτισμών;

Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί τι ακριβώς εννοούμε ως σύγκρουση πολιτισμών. Πρώτον, γιατί και ο δικός μας δυτικός πολιτισμός έχει παραγάγει τέρατα (ναζισμός, σταλινισμός, εγκλήματα πολέμου και αποικιοκρατίας, φασιστική και κόκκινη τρομοκρατία – για να μείνω μόνο στον 20ό αιώνα). Δεύτερον, γιατί η συντριπτική πλειονότητα των μουσουλμάνων είναι άνθρωποι που θέλουν να ζήσουν ειρηνικά, χωρίς διάθεση ούτε να σκοτώσουν «απίστους» ούτε να ανατιναχτούν μαζί τους. Δεν είμαστε, επομένως, σε πόλεμο με το Ισλάμ. Είμαστε όμως σε σύγκρουση με την κουλτούρα και το σύστημα του ισλαμικού φονταμενταλισμού που εκτρέφει την τρομοκρατία. Ο «δυτικός» πολιτισμός, ως ένα οικουμενικό σύστημα αξιών και κράτους δικαίου που οικοδομείται στην ελευθερία, την ανεξιθρησκία, την ανθρώπινη ισότητα και τα δικαιώματα, περιέχει και μπορεί να συνυπάρξει ειρηνικά με όλες τις θρησκείες, συμπεριλαμβανομένου και του Ισλάμ, αρκεί αυτές να σέβονται τον κατά βάση κοσμικό χαρακτήρα της πολιτείας. Το ακραίο Ισλάμ είναι ασύμβατο με τον δυτικό πολιτικό πολιτισμό. Στο ευρωπαϊκό κράτος δικαίου δεν έχουν θέση οι θρησκόληπτοι δολοφόνοι, δεν έχουν θέση όσοι μεταχειρίζονται τις γυναίκες σαν ζώα, όσοι επιβάλλουν κλειτοριδεκτομή στα μικρά κορίτσια ή θέλουν να εφαρμόσουν ακραίες και απάνθρωπες προσταγές της σαρία. Δεν είναι, λοιπόν, ο χριστιανικός πολιτισμός σε σύγκρουση με τον ισλαμικό, αλλά είναι ο δυτικός πολιτικός πολιτισμός σε σύγκρουση με το ακραίο Ισλάμ και την τρομοκρατία που εκπορεύεται από αυτό.

 

Πώς η Ε.Ε. δεν θα χάσει την ψυχή της όταν βρίσκεται σε άμυνα απέναντι σε έναν αδίστακτο εχθρό που σκοτώνεται σκοτώνοντας;

Ένας αντίπαλος αποφασισμένος να πεθάνει δολοφονώντας μαζικά αμάχους είναι ένας αντίπαλος με υπεροπλία, ιδίως όταν έχει τη δυνατότητα να ζει και να κυκλοφορεί ελεύθερος στο εσωτερικό των κοινωνιών μας. Είναι σαφές ότι η ανάγκη της ασφάλειας (και το πρωταρχικό ανθρώπινο δικαίωμα της ζωής) επιτάσσει μια επαναχάραξη της ισορροπίας μεταξύ ασφάλειας και ελευθεριών. Αυτό συμβαίνει σε εξελισσόμενες δημοκρατίες όταν οι προτεραιότητες μεταβάλλονται. Οι ακραίοι μουσουλμάνοι που κηρύττουν το λόγο του μίσους και της τζιχάντ δεν έχουν θέση στην Ευρώπη. Τα ακραία τζαμιά πρέπει να κλείσουν και η παρακολούθηση των ακραίων ισλαμιστών και υποψήφιων τζιχαντιστών θα πρέπει να είναι στενή. Αυτό σημαίνει διεύρυνση του αξιόποινου χαρακτήρα συγκεκριμένων πράξεων και μηδενική ανοχή στο λόγο του μίσους. Αυτό όμως δεν είναι καινούργιο για τον δημοκρατικό μας πολιτισμό: σας θυμίζω ότι η εχθροπάθεια και ο μισαλλόδοξος λόγος διώκονται και τα νεοναζιστικά κόμματα έχουν απαγορευτεί σε αρκετές χώρες. Όμως τα εκατομμύρια νομοταγών μουσουλμάνων της Ευρώπης πρέπει να προστατευτούν από συμπεριφορές δυσανεκτικότητας, ξενοφοβίας, ρατσιστικής προκατάληψης και άνισης μεταχείρισης. Η Ευρώπη δεν πρέπει να χάσει την ψυχή της ως μια ανοιχτή, δικαιοκρατούμενη, φιλελεύθερη κοινωνία.

 

Πώς θα αποφύγουμε τα κλειστά σύνορα και την κατάρρευση της ιδέας της πολυπολιτισμικότητας;

Πολυπολιτισμικότητα σημαίνει ελεύθερη θρησκευτική και πολιτισμική έκφραση και ανάπτυξη σε ένα δεδομένο πλαίσιο κράτους δικαίου και συνταγματικού πατριωτισμού. Σημαίνει τη δυνατότητα ανάμειξης, σταυρογονιμοποίησης και σύνθεσης διαφορετικών επιμέρους πολιτισμών στο εσωτερικό μιας ελεύθερης πλουραλιστικής κοινωνίας. Σημαίνει μια στενότερη εθνοθρησκευτική και πολιτισμική ταυτότητα που περικλείεται αρμονικά από μια ευρύτερη εθνική ταυτότητα και μια ακόμα ευρύτερη ευρωπαϊκή και οικουμενική ταυτότητα. Η πολυπολιτισμικότητα, επομένως, προϋποθέτει ένα βαθμό ενσωμάτωσης. Αν σημαίνει την οικοδόμηση κλειστών, απομονωμένων, αυτοαναφορικών θρησκευτικών κοινοτήτων με τους δικούς τους νόμους, που θα επιτρέπουν, για παράδειγμα, στους άνδρες της οικογένειας να δέρνουν ή να σκοτώνουν τις γυναίκες που «αμάρτησαν» επειδή έτσι επιτάσσει ο θρησκευτικός τους κώδικας, τότε αυτή η «πολυπολιτισμικότητα» δεν έχει θέση στις ανοιχτές κοινωνίες μας.

 

Μήπως εκ των πραγμάτων επιστρέφουμε στη λογική του έθνους-κράτους και οι ευρωπαϊστές απλώς δεν το παραδέχονται;

Είναι προφανής ο πειρασμός της ιδεολογικής θαλπωρής του εθνικισμού. Είναι επίσης προφανές ότι η τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι και οι αντιδράσεις που παράγει είναι βούτυρο στο ψωμί (α) των εθνικιστών και της ακροδεξιάς, (β) των ίδιων των ακραίων ισλαμιστών. Γιατί οι ηλίθιοι θερμοκέφαλοι ρατσιστές που θα αρχίσουν να προπηλακίζουν και να τρομοκρατούν φιλήσυχους μουσουλμάνους φωνάζοντάς τους «να πάτε σπίτια σας» όταν το σπίτι τους είναι η Γαλλία, αυτοί ενθαρρύνουν τη ριζοσπαστικοποίηση του μουσουλμανικού στοιχείου, ενώ αυτό που χρειάζεται είναι ακριβώς το αντίθετο: η ενότητα της πλειονότητας με τους μουσουλμάνους για την απόλυτη απομόνωση και εκδίωξη των ακραίων. Όμως οι ευρωπαϊστές καταλαβαίνουν κάτι που οι εθνικιστές αδυνατούν να κατανοήσουν: ότι σε απειλές που κατεξοχήν υπερβαίνουν τα εθνικά σύνορα (όπως η ισλαμιστική τρομοκρατία) οι μόνες αποτελεσματικές απαντήσεις είναι αυτές που υπερβαίνουν το στενό εθνικό πλαίσιο. Η Ευρώπη γι’ αυτό ακριβώς ενώθηκε, για να μπορεί να διαχειρίζεται τις προκλήσεις της διεθνικής συνύπαρξης και στενής αλληλεξάρτησης, για να μπορεί να αντιμετωπίζει τις κοινές απειλές και να αντλεί τις ωφέλειες της αμοιβαίας συνεργασίας και υπερεθνικής ενοποίησης. Άλλωστε η Γαλλία το άρθρο 42.7 της Συνθήκης της Ε.Ε. (Συνθήκη της Λισαβόνας) έσπευσε να ενεργοποιήσει, περί αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής και αλληλεγγύης των μελών της Ε.Ε. προς κράτος-μέλος που δέχεται επίθεση. Και έγινε ομόφωνα αποδεκτό απ’ όλα τα κράτη-μέλη.

 

Είναι ωραίο και ρομαντικό να λέμε ότι δεν θα αλλάξει ο τρόπος ζωής μας, αλλά πώς είναι δυνατόν να μη φοβόμαστε;

Ο φόβος είναι έλλογη αντίδραση όταν η απειλή έχει αυτά τα παράλογα, απάνθρωπα χαρακτηριστικά. Βλέπουμε στις πράξεις του Ισλαμικού Κράτους, των σαλαφιστών και των τρομοκρατών της τζιχάντ μια ανατριχιαστική βαρβαρότητα που έρχεται κατευθείαν από τον Μεσαίωνα, οπλισμένη όμως με τις δυνατότητες του τεχνολογικού πολιτισμού. Για πολύ καιρό η ζωή μας, ειδικά στις μεγάλες πόλεις που έγιναν στόχος, δεν θα έχει την αίσθηση της ελευθερίας, ασφάλειας και αμεριμνησίας του παρελθόντος. Όμως ο φόβος είναι χρήσιμη αντίδραση όταν οδηγεί τις δημοκρατικές κοινωνίες να οργανώσουν καλύτερα τη συλλογική αυτοάμυνά τους.

 

Η Μέρκελ δοκιμάζεται στο Βερολίνο επειδή άνοιξε τα σύνορα στους πρόσφυγες, η Λεπέν ανεβαίνει, ακροδεξιές δυνάμεις ενισχύονταν πριν από την τραγωδία στο Παρίσι σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είναι αναστρέψιμη αυτή η τάση;

Ανοίγοντας τα σύνορα της Γερμανίας στους πρόσφυγες η Μέρκελ κράτησε ψηλά την τιμή της Γερμανίας και μαζί της Ευρώπης. Η Λεπέν, πάλι, είναι το γνωστό πολιτικό παράσιτο που τρέφεται από τις ανασφάλειες της ανοιχτής κοινωνίας και εμπορεύεται φόβο, μίσος, απλουστεύσεις και νοσταλγία για ένα εξιδανικευμένο παρελθόν που δεν μπορεί να επιστρέψει. Η ακροδεξιά πάντα επωφελείται μέσα στην αναμπουμπούλα. Οι δυνάμεις του φιλοευρωπαϊκού και δημοκρατικού τόξου πρέπει να αποδείξουν ότι η φιλελεύθερη δημοκρατία και το ευρωπαϊκό κεκτημένο μπορούν επίσης να εγγυώνται την ασφάλεια. Αν κερδίσουν αυτό το στοίχημα, η άνοδος της ξενοφοβικής ακροδεξιάς μπορεί να αποδειχθεί παροδική.

 

Τι σημαίνουν για τη δική μας χώρα όλα αυτά; Αν η δυναμική του απομονωτισμού μάς οδηγήσει σε αδιέξοδο ως μοναδική χώρα υποδοχής και παραμονής των προσφύγων;

Ο κίνδυνος είναι μεγάλος. Εάν οι γειτονικές χώρες υψώσουν τείχη και η βαλκανική οδός κλείσει, τότε εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες μπορεί να καταλήξουν παγιδευμένοι επ’ αόριστον στην Ελλάδα. Αυτό θα ήταν μια εφιαλτική προοπτική. Πρέπει να κερδηθεί η πολιτική αντιπαράθεση των ευρωπαϊστών (κυβερνήσεις όπως της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ελλάδας, μαζί και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή) με συγκεκριμένες εθνικίζουσες κυβερνήσεις (Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία κ.ά.), για να γίνουν σεβαστές οι ευρωπαϊκές αποφάσεις και να υπάρξει δίκαιος καταμερισμός των βαρών (burden-sharing) στην αντιμετώπιση του προσφυγικού. Πρέπει επίσης να δημιουργηθούν σημεία καταγραφής (hot spots) των μεταναστών στην Τουρκία, με χρηματοδότηση της Ε.Ε.

 

Είναι σωστό να πει κανείς ότι ηγεσίες κατώτερες των περιστάσεων οδήγησαν τη Δύση σε ένα φρικτό αδιέξοδο;

Δεν μου αρέσει η στερεότυπη έκφραση ότι η Δύση έσπειρε ανέμους στη Μέση Ανατολή και τώρα θερίζει θύελλες. Δεν υπάρχει καμία δικαιολόγηση ή συμψηφισμός για τα εγκλήματα και τη βαρβαρότητα των ισλαμοφασιστών, απολύτως καμία. Όμως υπάρχουν θηριώδεις πολιτικές ευθύνες συγκεκριμένων δυτικών κυβερνήσεων για το χάος και τον πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Ξεκινώντας από την καταστροφική, άφρονα εισβολή του Τζορτζ Μπους στο Ιράκ (με τη συνδρομή, δυστυχώς, της κυβέρνησης Μπλερ και άλλων). Από κει ξεκίνησε η οξεία αποσταθεροποίηση όλης της περιοχής, που συνεχίστηκε με σωρεία επόμενων λαθών, απελευθερώνοντας το τέρας του ισλαμικού φονταμενταλισμού και του ISIS. Η συνέχεια είναι, δυστυχώς, γνωστή.

http://www.pagoulatos.eu/kivernisi-telefteas-efkerias-free-sunday-1992015/

You May Also Like