Η Ευρώπη υπολείπεται ως ενιαίος στρατηγικός δρων και ο πρόεδρος Μακρόν δεν χάνει την ευκαιρία να το υπενθυμίζει. Ενίοτε με τρόπο ελάχιστα διπλωματικό. Οι πρόσφατες δηλώσεις του προκάλεσαν έντονες συζητήσεις. Δεν ήταν τόσο το περιεχόμενό τους όσο η χρήση συγκεκριμένων λέξεων, όπως «υποτελής» και «ακόλουθος», που χρησιμοποίησε για να προσδιορίσει τι δεν θέλει να είναι η Ευρώπη.
Αν εξαιρέσουμε την προκλητική διατύπωση, επί της ουσίας ο Γάλλος πρόεδρος δεν είπε κάτι που θα έπρεπε να εκπλήσσει. Η αναζήτηση της περίφημης «ευρωπαϊκής κυριαρχίας» παραμένει εκκρεμής. Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει άμεσες επιπτώσεις για την Ευρώπη. Κι όμως, στα κρίσιμα ζητήματα του πολέμου, το βάρος των αποφάσεων βρίσκεται στη Ουάσιγκτον – όχι στις Βρυξέλλες, στο Βερολίνο ή στο Παρίσι. Ευλόγως, αφού οι ΗΠΑ είναι ο μεγαλύτερος πάροχος στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία. Ο Μακρόν πιέζει την Ε.Ε. να αναλάβει περισσότερες ευθύνες για την άμυνά της. Υπενθυμίζει επίσης ότι η εξωτερική και αμυντική πολιτική της Ε.Ε. πρέπει να θωρακιστεί απέναντι σε μια πιθανή επιστροφή του τραμπισμού το 2024. Δεν ξεχνιέται εύκολα η τετραετία του Τραμπ, που εκτόξευε απειλές προς την Ευρώπη, τη χαρακτήριζε «αντίπαλο», φλέρταρε με τον Πούτιν και διερωτάτο εάν έχει νόημα η Αμερική να χρηματοδοτεί το ΝΑΤΟ. Ο Τραμπ υπήρξε κινητήρια δύναμη του εγχειρήματος της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας.
Υποστήριξε επίσης ο Μακρόν ότι η Ε.Ε. δεν πρέπει να συντάσσεται τυφλά με τις ΗΠΑ όταν κανείς δεν ξέρει ποιες πολιτικές δυνάμεις θα χαράσσουν αμερικανική πολιτική έναντι της Κίνας. Κοιτώντας την κατάσταση πλειοδοσίας στο στρατόπεδο των Ρεπουμπλικανών, θεωρεί κανείς πραγματικά ότι πρέπει η Ε.Ε. να παραχωρήσει τη χάραξη της πολιτικής της σε οποιαδήποτε πολιτική πλειοψηφία προκύψει στην Ουάσιγκτον; Η συμμαχία της Ευρώπης με τις ΗΠΑ, στην Ευρώπη ή στα Στενά της Ταϊβάν, δεν τέθηκε ποτέ εν αμφιβόλω. Αλλά η Ε.Ε. δεν μπορεί να παραιτηθεί από την ευθύνη της, ως ιστορικός σύμμαχος των ΗΠΑ, να συγκρατεί τη ρητορική της κλιμάκωσης με την Κίνα όποτε αυτή ξεφεύγει επικίνδυνα. Συμπληρώνοντας το σκεπτικό του Μακρόν, ο Ζοσέπ Μπορέλ κάλεσε τις ευρωπαϊκές χώρες να στείλουν πλοία να επιτηρούν τα Στενά της Ταϊβάν, προστατεύοντας την ελευθερία της ναυσιπλοΐας. Πρέπει ταυτόχρονα να είμαστε σε εγρήγορση απέναντι σε προκλήσεις και πλειοδοσίες, υπενθύμισε.
Η ενδυνάμωση της ευρωπαϊκής αυτονομίας δεν είναι μηδενικού αθροίσματος σε σχέση με τις ΗΠΑ. Μια Ε.Ε. ισχυρότερη και «κυρίαρχη» θα ήταν λιγότερο ευάλωτη στην επιρροή της Κίνας, άρα προς το συμφέρον των ΗΠΑ. Μια Ενωμένη Ευρώπη θα ήταν καλύτερος και πιο προβλέψιμος εταίρος και σύμμαχος των ΗΠΑ από μια Ευρώπη στρατηγικά κατακερματισμένη.
Ο Μακρόν είναι ο πιο ευρωπαϊστής πρόεδρος της Γαλλίας επί δεκαετίες. Ομως η Γαλλία κατηγορείται ότι η ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία είναι απλώς ένα μέσον για την επέκταση της δικής της εθνικής ατζέντας και ηγεμονικής στρατηγικής. Ο φόβος των ακραιφνών ατλαντιστών είναι ότι η ευρωπαϊκή στρατηγική αυτονομία επιδιώκει να κλείσει την πόρτα στην αμερικανική αμυντική εμπλοκή στην Ε.Ε. – κι αυτό τρομοκρατεί τους ανατολικούς και βόρειους, που έχουν διαρκή την αίσθηση της ρωσικής απειλής. Εύλογη η αίσθηση της απειλής, αλλά μάλλον υπερβολικός ο φόβος.
Το πρόβλημα του Μακρόν είναι ότι η Κίνα είναι κι αυτή οπαδός της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας. Τα (κρατικά κατευθυνόμενα) κινεζικά ΜΜΕ πανηγύρισαν δεόντως τις δηλώσεις του Γάλλου προέδρου. Αυτό καθιστά την ατζέντα Μακρόν ύποπτη στα μάτια των ακραιφνών ατλαντιστών. Η διανοητική επιρροή του Μακρόν είναι αναντίστοιχη της διπλωματικής του ισχύος στο εσωτερικό της Ευρώπης: οι ιδέες του έχουν ηγετικό δυναμισμό, το πάθος του για την Ευρώπη εμπνέει, αλλά δεν είναι πολλές οι ευρωπαϊκές χώρες που συντάσσονται στρατηγικά μαζί του. (Η Ελλάδα είναι μία από αυτές, ως χώρα-υποστηρικτής της ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας και ταυτόχρονα ενθέρμως και με συνέπεια ατλαντιστική.) Στην εξωτερική πολιτική, σημασία δεν έχει μόνο η διανοητική ισχύς αλλά κυρίως τι πόρους βάζεις στο παιχνίδι.
Στην απολογία του ο Σωκράτης είχε παρομοιάσει τον εαυτό του με την αλογόμυγα που τσιμπά τους εφησυχασµένους πολίτες, ξυπνώντας τους από τον λήθαργο. Με τρόπο ενίοτε διπλωματικά ασυνήθη, ίσως και αντιπαραγωγικό, ο Μακρόν λειτουργεί συχνά ως κορυφαίος δημόσιος διανοούμενος για την Ευρώπη. Σαν αλογόμυγα, επιδιώκει να σπάσει την αιδήμονα σιωπή.
https://www.kathimerini.gr/opinion/562393417/i-galliki-alogomyga-tis-eyropis/