Πως κρίνετε τα αποτελέσματα των Ευρωεκλογών για τα κράτη μέλη; Είναι ενθαρρυντικά για το μέλλον της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης;
Οι Ευρωεκλογές παρήγαγαν μεικτά αποτελέσματα, όπου τα θετικά υπερτερούν των αρνητικών. Στα θετικά συγκαταλέγεται η εκλογική συμμετοχή ρεκόρ (50,5%), που αυξάνει τη δημοκρατική νομιμοποίηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, παρότι η συμμετοχή σε αρκετές χώρες της Ανατολικής Ευρώπης παραμένει πολύ χαμηλή.
Tα χειρότερα σενάρια για την επίδοση των εθνικιστικών και ακραία ευρωφοβικών δυνάμεων δεν επιβεβαιώθηκαν. Νίκησε στη Γαλλία η Λεπέν, στην Ιταλία ο Σαλβίνι, στην Πολωνία και στην Ουγγαρία το PIS και ο Ορμπάν. Αλλά σε άλλες χώρες (όπως η Ολλανδία, Ισπανία, Ιρλανδία, Δανία, Πορτογαλία, Σουηδία, Γερμανία) τα αντιευρωπαϊκά κόμματα είδαν τα ποσοστά τους να μειώνονται σε σχέση με τις προηγούμενες εκλογικές τους επιδόσεις. Και το μεγάλο «πλεονέκτημα» των ακροδεξιών εθνικιστών είναι ότι δύσκολα συνεργάζονται, άρα οι πολιτικές τους ομάδες στο ΕΚ δύσκολα θα συνενωθούν.
Οι φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις διατήρησαν τη μεγάλη πλειοψηφία των εδρών στο ΕΚ, ακόμα κι αν ΕΛΚ και Σοσιαλιστές και Δημοκράτες δεν σχηματίζουν απόλυτη πλειοψηφία. Πολύ θετική η άνοδος των Φιλελευθέρων (λόγω κυρίως των ευρωβουλευτών που εξέλεξε ο Μακρόν) και των Πρασίνων. Ενας από τους δυο ή και οι δυο θα χρειαστούν για τον μεγάλο συνασπισμό πλειοψηφίας στο ΕΚ. Και οι δύο θα παίξουν σημαντικό ρόλο στο επόμενο ΕΚ. Οι Πράσινοι ειδικότερα συνέβαλαν στο να αναχθεί η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής σε κορυφαίο ζήτημα της Ευρωπαϊκής ατζέντας, με διακομματική συναίνεση.
Σε επίπεδο συσχετισμών μεταξύ κρατών-μελών μετά τις Ευρωεκλογές η γερμανική κυβέρνηση βγήκε αποδυναμωμένη (καθώς τα δυο κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού υπέστησαν σοβαρές απώλειες), ενισχυμένος ο Μακρόν (τα κόμματα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης στη Γαλλία συρρικνώθηκαν σε μονοψήφια ποσοστά), και ακόμα πιο ενισχυμένος ο Σάντσεθ. Αυτό είναι καλό για τις χώρες του Νότου, όπως η Ελλάδα, αν και θα αργήσουμε να δούμε απτά αποτελέσματα, ιδίως στο Eurogroup, όπου η τελευταία συμφωνία υπήρξε μάλλον απογοητευτική.
Σας ανησυχεί η συνεχής άνοδος της ακροδεξιάς τόσο σε Ευρώπη όσο και παγκοσμίως (Βραζιλία, Αμερική);
Η άνοδος των ακροδεξιών εθνικιστών δημαγωγών είναι ένα εξαιρετικά ανησυχητικό σύμπτωμα, οι αιτίες προϋπάρχουν. Δεν είμαι έτοιμος να αποδώσω την άνοδό τους μόνο στις αυξανόμενες κοινωνικοοικονομικές ανισότητες, και την αποδυνάμωση της ευημερίας, την εισοδηματική στασιμότητα, τη διευρυνόμενη ανασφάλεια των μεσαίων και αδύναμων στρωμάτων. Είναι προφανές ότι όλα αυτά συνιστούν ένα σημαντικό παράγοντα, αλλά όχι τον μόνο. Οι πολλαπλές ανασφάλειες (κοινωνικές, εργασιακές, γνωσιακές, ανασφάλειες που τροφοδοτούνται και από κύματα μετανάστευσης) κινητοποιούν την αναζήτηση «σωτήρων» και ψευδοπροφητών. Και η σφαίρα επικοινωνίας, που κυριαρχείται από τα social media των echo chambers, στα οποία ακούει κανείς πολλαπλάσια ενισχυμένη τη φωνή του, τις ανησυχίες του, την αγανάκτησή του, λειτουργούν πολλαπλασιαστικά στα μηνύματα των ακροδεξιών λαϊκιστών. Οι απλοϊκές λύσεις που τοκίζουν στην οργή και στο θυμικό τείνουν συχνά να έχουν ένα πλεονέκτημα απέναντι στον ψύχραιμο και ισορροπημένο λόγο, ιδίως όταν οι άνθρωποι αισθάνονται πραγματική ανησυχία και φόβο και θεωρούν ότι «το σύστημα» τους έχει ξεχάσει.
Το βολικό σχήμα «λαός εναντίον των ελίτ» έχει μεγάλη δύναμη στα χέρια επιδέξιων δημαγωγών. Υπάρχει μια εξασθένιση της ιστορικής μνήμης, μια αποενοχοποίηση του ακροδεξιού και μισαλλόδοξου λόγου, όταν βλέπει κανείς να αναβιώνει εθνικιστική και μισαλλόδοξη ρητορική που παραπέμπει στη δεκαετία του ’30. Όλα αυτά είναι εξαιρετικά ανησυχητικά.
Στα εγχώρια, πού οφείλεται η εκλογική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ και η επάνοδος της Νέα Δημοκρατίας (με βάση τις ευρωεκλογές); Μπαίνουμε σε μια νέα πορεία δικομματισμού στην Ελλάδα;
Ο ΣΥΡΙΖΑ τιμωρείται με καθυστέρηση, στην πρώτη εκλογική ευκαιρία μετά το 2015, για τα ψέματα που είπε και τις υπερφίαλες υποσχέσεις που μοίρασε το 2015, αλλά και για την υπερφορολόγηση που επέβαλε μετά την ψήφιση του 3ου Μνημονίου. Τιμωρείται επίσης για τα δυο, εντελώς περιττά, χρόνια ύφεσης 2015-16, αποτέλεσμα των καταστροφικών χειρισμών της κυβέρνησης Τσίπρα το πρώτο εξάμηνο 2015, αλλά και για την αδύναμη ανάκαμψη μετά το 2017, που είναι απογοητευτική μετά από τόσο μακρά και βαθιά ύφεση. Τιμωρείται επίσης για το πλήθος κυβερνητικών αποτυχιών, με κορυφαία την περσινή τραγωδία στο Μάτι. Υφίσταται επίσης ο ΣΥΡΙΖΑ, για να είμαστε ειλικρινείς, το πολιτικό κόστος της γενικά επωφελούς για τη χώρα Συμφωνίας των Πρεσπών.
Πράγματι η ισχυρή επάνοδος της ΝΔ αλλά και η αντοχή του ΣΥΡΙΖΑ συνιστούν ένδειξη ενδυνάμωσης του μέχρι πρότινος «μικρού δικομματισμού». Συνιστούν επίσης μια επιστροφή στην πολιτική κανονικότητα, μέρος της οποίας είναι και η άμβλυνση του πάλαι ποτέ οξύτατα λαϊκιστικού λόγου του ΣΥΡΙΖΑ. Το μήνυμα του Κυριάκου Μητσοτάκη (ενός πολιτικού που προέρχεται από τη φιλελεύθερη και μεταρρυθμιστική πτέρυγα της ΝΔ) και η προοπτική της πρωθυπουργίας του έχουν θετική απήχηση στην κοινή γνώμη, και αυτό δείχνει ότι μετά από μια δεκαετία περιπέτειας η χώρα θα αναζητήσει την ασφάλεια και σταθερότητα στην πλήρη επανασύνδεση με την ευρωπαϊκή πολιτική κανονικότητα.
Θα αλλάξει θεωρείτε το οικονομικό περιβάλλον και ο σχεδιασμός στη χάραξη πολιτικής στη χώρα με μια νέα κυβέρνηση;
Οι αγορές δείχνουν να εμπιστεύονται σε βαθμό ενθουσιασμού τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Οι θετικές προσδοκίες αντανακλώνται στην πτώση των ομολόγων, που θα επιτρέψουν φθηνότερο κόστος δανεισμού για την ελληνική οικονομία. Είναι σαφές ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης γνωρίζει τις αγορές και τους επενδυτές, ξέρει πώς να τους εμπνεύσει εμπιστοσύνη. Το γεγονός ότι ο ίδιος (σε αντίθεση με τον Αλέξη Τσίπρα) έχει άμεση γνώση κι εμπειρία της οικονομίας και του διεθνούς περιβάλλοντος, αλλά και η προεργασία οικονομικής διακυβέρνησης που έχει κάνει όλο το προηγούμενο διάστημα, σημαίνει ότι θα ξεκινήσει με υψηλές ταχύτητες. Άλλωστε, ξέρει ότι πρέπει να «εκπλήξει θετικά» και άμεσα. Η στρατηγική Μητσοτάκη είναι η ταχεία οικοδόμηση αξιοπιστίας με επιτάχυνση των αποκρατικοποιήσεων, μεταρρυθμίσεις και αύξηση της εισροής ξένων επενδύσεων, προκειμένου σε δεύτερη φάση να διαπραγματευθεί ένα χαλαρότερο δημοσιονομικό πλαίσιο. Η στρατηγική αυτή μου φαίνεται πειστική και είναι σε θέση να αυξήσει το ρυθμό ανάπτυξης και την παραγωγική δυνατότητα της οικονομίας.
Πιστεύετε πώς θα επαναληφθεί το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών και στις εθνικές εκλογές της 7ης Ιουλίου (Νίκη ΝΔ με τέτοια διαφορά);
Πιστεύω ότι καθώς προχωράμε προς τις εθνικές εκλογές η συσπείρωση θα αυξάνεται και μαζί και η υποστήριξη στην ανάγκη την επόμενη μέρα να υπάρξει μια ισχυρή (δηλαδή άνετα αυτοδύναμη κοινοβουλευτικά) κυβέρνηση της ΝΔ. Μαζί θα αυξάνεται και η συσπείρωση του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά σε μικρότερο βαθμό. Επομένως περιμένω η ψαλίδα να ανοίξει ακόμα περισσότερο υπέρ της ΝΔ.
Υπάρχει ενδεχόμενο να σας δούμε με κάποιο σχηματισμό στις εκλογές;
Όχι, αλλά ευχαριστώ που ρωτάτε.