Στο τελευταίο Ευρωβαρόμετρο, η Ελλάδα επιδεικνύει μια θλιβερή, ντροπιαστική πρωτιά. Στο ερώτημα εάν οι πολίτες έχουν μια θετική, ουδέτερη ή αρνητική εικόνα για την Ε.Ε., η Ελλάδα παρουσιάζει το υψηλότερο ποσοστό αρνητικών απαντήσεων (30%) και το χαμηλότερο ποσοστό θετικών (μόλις 33%) από όλες τις 27 χώρες της Ε.Ε. (μέσος όρος Ε.Ε.-27: 45% θετικών και 16% αρνητικών απαντήσεων). Τελευταίοι. Καμία κοινωνία δεν αντιπαθεί την Ευρωπαϊκή Ενωση περισσότερο από την ελληνική!
Πώς εξηγούνται τόσο απογοητευτικά (και ανησυχητικά) δεδομένα; Φταίει η οικονομική κρίση και η οδυνηρή εμπειρία των μνημονίων; Τότε πώς εξηγείται ότι οι δύο πρώτες χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά θετικής γνώμης για την Ε.Ε. είναι η Ιρλανδία (70%) και η Πορτογαλία (62%), που αμφότερες υπέστησαν τα αμέσως βαρύτερα προγράμματα λιτότητας; Γιατί η Ισπανία εμφανίζει θετικά ποσοστά 46% και μόλις 11% αρνητικά;
Είναι μήπως το ότι θεωρούμε πως η Ε.Ε. δεν μας προσφέρει επαρκή εξωτερική ασφάλεια; Γιατί όμως οι ανατολικές χώρες με τον αταβισμό της ρωσικής απειλής (και την επίμονη κριτική προς την Ε.Ε. για ενδοτικότητα στη Ρωσία) έχουν όλες υψηλά ποσοστά θετικής γνώμης για την Ευρώπη (Λιθουανία 57%, Πολωνία 53%, Εσθονία 50%, Λετονία 43%);
Και οι χώρες αυτές δεν εξαρτώνται καν από την Ε.Ε. για την άμυνά τους, αλλά από το ΝΑΤΟ. Εμείς αντιθέτως έχουμε ως εθνική απειλή την Τουρκία, σύμμαχο στο ΝΑΤΟ, απέναντι στην οποία το κυριότερο πολιτικο-διπλωματικό μας πλεονέκτημα είναι ακριβώς αυτή η πολύτιμη θέση γύρω από το τραπέζι των αποφάσεων της Ε.Ε.
Φταίει μήπως η βαλκάνια ταυτότητά μας; Ομως γιατί η Βουλγαρία έχει 58% θετικής γνώμης για την Ε.Ε. (3η στους «27») και η Ρουμανία 43%; Γιατί οι αδελφοί Κύπριοι καταγράφουν 41% θετικής γνώμης και μόλις 17% αρνητικής;
Είναι ίσως συνδυασμός οικονομικής κρίσης και μεταναστευτικού. Γιατί όμως η Ιταλία, οικονομία στάσιμη τα τελευταία 20+ χρόνια, με σημαντική αντίθεση στο ευρώ και πρόκληση μεταναστευτικού, εμφανίζει θετική γνώμη 41% και αρνητική μόλις 15%;
Φταίει η αντιευρωπαϊκή δημαγωγία κυβερνήσεων και πολιτικών δυνάμεων; Ομως στην Ουγγαρία του πανίσχυρου Ορμπαν η Ε.Ε. διατηρεί 48% θετικής εικόνας και μόλις 12% αρνητικής. Ακόμη και στη Γαλλία του παραδοσιακού εθνικισμού Αριστεράς και Δεξιάς, του Ζεμούρ, της Λεπέν και του Μελανσόν, η Ε.Ε. καταγράφει 41% θετικής γνώμης.
Φταίνε μήπως ο ευρωσκεπτικισμός και η άρνηση περαιτέρω ενοποίησης; Ομως οι «ψυχροί» Φινλανδοί και Σουηδοί έχουν 42% θετικής γνώμης για την Ε.Ε., και οι απρόθυμοι, «φειδωλοί» Ολλανδοί 39% θετικής και μόνο 21% αρνητικής. Μα εμείς ως χώρα έχουμε κατεξοχήν συμφέρον σε πιο ενοποιημένη και ισχυρότερη Ευρώπη, επιζητούμε δημοσιονομική ολοκλήρωση και κοινή ευρωπαϊκή άμυνα.
Θα καταλάβαινα τα αρνητικά ποσοστά της Ελλάδας στα βάθη της μεγάλης ύφεσης μετά το 2010. Ομως έχουμε ήδη δύο χρόνια πανδημίας πίσω μας, με την Ε.Ε. να έχει σταθεί απολύτως αλληλέγγυα, μια Ευρώπη που έμαθε από τα λάθη της. Αντί για λιτότητα, η Ε.Ε. έσπευσε σε απεριόριστη ρευστότητα, αναστολή δημοσιονομικής πειθαρχίας, δάνεια κι επιδοτήσεις με έκδοση κοινού χρέους, που κατευθύνθηκαν κυρίως στις ασθενέστερες οικονομίες του Νότου, με την Ελλάδα να λαμβάνει ως ποσοστό του ΑΕΠ το μεγαλύτερο μερίδιο. Και χάρη στην Ευρώπη η χώρα μας εξασφάλισε εγκαίρως επαρκή αριθμό εμβολίων, ώστε να κάνουμε σήμερα δωρεές σε φτωχές χώρες.
Κάτι δεν πάει καλά με τις πολιτικές αξίες της ελληνικής κοινωνίας. Σε έναν κόσμο ωμού ανταγωνισμού μεγάλων δυνάμεων, η Ευρώπη παραμένει ο κατεξοχήν υπερασπιστής της ειρήνης, δημοκρατίας, ανεκτικότητας, δικαιωμάτων, κοινωνικού κράτους, διεθνούς νομιμότητας, της προστασίας του πλανήτη! Εάν το όνομα της Ευρωπαϊκής Ενωσης επισύρει αρνητικές αντιδράσεις, τότε κάτι βαθιά ανησυχητικό συμβαίνει στην ελληνική κοινωνία.
Κάτω από μια πλειοψηφία φιλοευρωπαϊκών κομμάτων κινούνται υπόγεια ρεύματα της ελληνικής κοινωνίας. Είναι ορατά γύρω μας, στους φανατισμένους αντιεμβολιαστές, στα μεσαιωνικά τμήματα του κλήρου, στην πολιτική αφασία new age ψεκασμένων, στα περιτρίμματα της Ακροδεξιάς και στους χουλιγκάνους της αριστερής αναρχίας. Τροφοδοτούνται από το αφήγημα των «συμφεροντολόγων Ευρωπαίων», από το εκκωφαντικό έλλειμμα εθνικής αυτογνωσίας που παράγει το τροπάριο του εθνικού μιζεραμπιλισμού. Ομνύουν σε μιαν εκδοχή εθνικής ταυτότητας που αρέσκεται να βλέπει τον εαυτό της ως το μονίμως αδικημένο θύμα της ιστορίας, ενώ συνιστούν μάλλον «τα κακομαθημένα παιδιά της ιστορίας».
https://www.kathimerini.gr/opinion/561671017/mia-thliveri-protia/